Akalazya, yemek borusundan yiyecek ve sıvının geçişini zorlaştıran bir hastalıktır. Akalazyada yemek borusunun üst ve orta kısmı genişlemiştir. Gıdanın geçişini sağlayan yemek borusunun ritmik kasılması kaybolmuştur. Bunun aksine alt sfinkterin aşırı kasılması mevcuttur. Katı ve sıvı besinlerin mideye kolayca geçişi sağlanamaz ve bu nedenle yutma güçlüğü yaşanır.
Akalazya, yemek borusundaki sinirler hasar gördüğünde ortaya çıkar. Yemek borusu zamanla felç olur, genişler ve kasılamadığından yiyecekleri mideye iletme yeteneğini kaybeder. Yiyecekler yemek borusunda toplanır ve ağza geri döner. Bazı insanlar bunu gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) ile karıştırır. Akalazyada sindirilmemiş yiyecekler yemek borusundan geri gelirken, reflüde gıdalar mideden geri gelir. Akalazyada hem sıvı hem de katı gıdalara karşı yutma güçlüğü vardır.
Akalazyanın kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Araştırmacılar, yemek borusundaki sinir hücrelerinin kaybından kaynaklandığını göstermişlerdir. Buna neyin sebep olduğuna dair teoriler vardır, ancak viral enfeksiyon veya otoimmün hastalıklardan şüphelenilmektedir. Nadiren akalazya kalıtsal bir genetik bozukluk veya enfeksiyondan kaynaklanabilir.
Akalazya semptomları genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve zamanla kötüleşir. Belirtiler ve semptomlar şunları içerebilir:
Akalazya, diğer sindirim bozukluklarına benzer semptomları olduğu için gözden kaçabilir veya yanlış teşhis edilebilir. Akalazyayı test etmek için doktorunuz muhtemelen şunları önerecektir:
Özofagus manometrisi: Küçük bir plastik tüp ağzınızdan veya burnunuzdan yemek borunuzun içine farklı noktalarda kas basıncını ölçmek için geçirilir. Bu test, yuttuğunuzda yemek borunuzdaki ritmik kas kasılmalarını, yemek borusu kaslarının uyguladığı koordinasyonu ve kuvveti ve yutma sırasında alt yemek borusu sfinkterinizin ne kadar iyi gevşediğini veya açıldığını ölçer. Bu test, akalazya için en yararlı teşhis aracıdır.
Baryumlu veya suda eriyen kontrast maddeler ile yemek borusu grafileri (Özofagografi): Sindirim sisteminizin iç tabakasını kaplayan ve dolduran baryum denen beyaz bir sıvı içtikten sonra röntgen çekilir. Bu röntgen yemek borunuzun, midenizin ve üst bağırsağınızın siluetini gösterir. Yemek borusu tıkanıklığını göstermeye yardımcı olabilecek bir baryum hapı yutmanız da istenebilir.
Üst endoskopi: Doktorunuz yemek borunuzun ve midenizin içini incelemek için boğazınıza ışık ve kamera (endoskop) ile donatılmış ince, esnek bir tüp yerleştirir. Belirtileriniz veya bir baryum çalışmasının sonuçları bu olasılığı gösteriyorsa, endoskopi yemek borusunun kısmi tıkanmasını açıklamak için yapılabilir. Endoskopi, Barrett’s özofagusu gibi reflü komplikasyonları için incelenecek bir doku örneği (biyopsi) almak için de kullanılabilir.
Akalazyanın tam bir tedavisi yoktur. Yemek borusu felç olduğunda, kas tekrar düzgün çalışamaz. Ancak semptomlar için genellikle endoskopik veya laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat) tedaviler yapılır.
Akalazya tedavisi, yemek ve sıvının sindirim sisteminizde daha kolay hareket edebilmesi için alt özofagus sfinkterini gevşetmeye yöneliktir.
Tedavinin şekli yaşınıza, sağlık durumunuza ve akalazyanın ciddiyetine bağlıdır.
Ameliyatsız seçenekler şunları içerir:
Balon ile genişletme: Yemek borusu alt sfinkterine endoskopi ile bir balon yerleştirilir ve açıklığı genişletmek için şişirilir. Özofagus sfinkteri açık kalmazsa bu tedavi prosedürünün tekrarlanması gerekebilir. Balon dilatasyonu ile tedavi edilen kişilerin çoğunda beş yıl içinde tekrar tedavi ihtiyacı ortaya çıkar. Bu prosedür sedasyon gerektirir.
Botoks (botulinum toksini tip A): Bu kas gevşetici endoskopik bir iğne ile doğrudan yemek borusu sfinkterine enjekte edilebilir. Enjeksiyonların tekrarlanması gerekebilir ve tekrarlanan enjeksiyonlar gerekirse daha sonra ameliyatın yapılmasını zorlaştırabilir. Botox genellikle sadece yaş veya genel sağlık nedeniyle balon ile genişletme veya ameliyat için uygun aday olmayan kişiler için önerilir. Botox enjeksiyonları tipik olarak altı aydan fazla sürmez. Botox enjeksiyonundan sonra ciddi bir iyileşme, akalazya tanısını doğrulamaya yardımcı olabilir.
İlaç tedavisi: Doktorunuz yemekten önce nitrogliserin (Nitrostat) veya nifedipin (Procardia) gibi kas gevşeticiler önerebilir. Bu ilaçların sınırlı tedavi etkisi ve ciddi yan etkileri vardır. İlaç tedavisi herhangi bir müdahale yapılamayan hastalarda denenebilir.
Ameliyat
Akalazya için en çok tercih edilen ve en etkili tedavi yöntemi cerrahidir. Ameliyat tekniği çok iyi tanımlanmıştır ve başarı oranı %90’ın üzerindedir.
Heller miyotomisi: Cerrah, yemeklerin mideye daha kolay geçmesini sağlamak için yemek borusu sfinkterinin alt ucundaki kası keser. İşlem kapalı yöntemlerle (laparoskopik Heller miyotomi) tecrübeli ellerde yaklaşık 45 dakika sürmektedir. Ameliyat genellikle üç küçük delikten kamera yardımıyla karın bölgesinden gerçekleştirilir. Hastaya ameliyattan sonra 2.gün ağızdan yumuşak gıda başlanmakta ve hasta genellikle 3.gün taburcu edilmektedir. Hastalar yutmalarındaki değişimi çok kısa sürede fark etmektedirler. Bu tip cerrahi işlemler genellikle akalazya semptomlarında uzun süreli rahatlama sağlar.
Peroral endoskopik miyotomi (POEM): POEM prosedüründe cerrah, yemek borunuzun iç tabakasında bir kesi oluşturmak için ağzınızdan ve boğazınızdan aşağı doğru yerleştirilmiş bir endoskop kullanır. Ardından, Heller miyotomisinde olduğu gibi, cerrah yemek borusu sfinkterinin alt ucundaki kası keser.
Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı
Araştırma Hastanesi
Kalp Merkezi 3. Kat